Badanie dostępności cyfrowej aplikacji mobilnych

W przeciwieństwie do stron internetowych, w których można szczegółowo badać kod (HTML/CSS/JavaScript), w aplikacjach mobilnych jest to zazwyczaj bardzo trudne lub niemożliwe. Wymaga to wysokich umiejętności technicznych, a w przypadku rozwiązań dla systemu iOS konieczny byłby kontakt bezpośrednio z programistami, aby uzyskać kod źródłowy.

Dlatego badania aplikacji mobilnych muszą oprzeć się na testowaniu za pomocą specjalistycznych narzędzi (inspektorów interfejsów, technologii wspomagających, przełączników zewnętrznych) lub bezpośredniego badania samego interfejsu.

Na przykład, gdy w aplikacji mobilnej jest element graficzny, który przekazuje informacje, to jedynym działaniem jest sprawdzenie, czy tekst alternatywny jest dostępny i prawidłowy. Nie bada się, w jaki sposób zapewniono dostępność cyfrową tej alternatywy tekstowej.

Wiedza o tym, w jaki sposób tworzy się aplikacje mobilne może być przydatna dla osoby, która przeprowadza badanie, ale nie jest konieczna. Takie umiejętności pozwolą lepiej ocenić dostępność badanej aplikacji mobilnej jako całości.

Ogólne informacje nt. systemów operacyjnych

Android

• ułatwienia dostępu w systemie Android: opis technologii wspomagających i funkcji ułatwień dostępu w systemach Android.
• przetestuj dostępność cyfrową swojej aplikacji mobilnej (j. angielski): prezentacja narzędzi i metod oceny dostępności cyfrowej aplikacji mobilnych na system Android.
• twórz aplikacje mobilne użyteczne dla wszystkich (j. angielski): ogólne zasady programowania aplikacji dostępnych cyfrowo.
• twórz aplikacje mobilne dostępne cyfrowo (j. angielski): zestaw zasobów, by projektować i tworzyć aplikacje mobilne z ułatwieniami dostępu.

iOS

• ułatwienia dostępu w systemie iOS (j. angielski): opis technologii wspomagających i funkcji ułatwień dostępu w systemie iOS.
• indywidualne dopasowanie ustawień systemu iOS (j. angielski): ogólne zasady dostępności cyfrowej aplikacji mobilnych na system iOS.
• Filmy i samouczki: zbiór filmów, które przedstawiają technologie wspomagające dostępne w systemie iOS lub metody rozwoju technicznego uwzględniające ułatwienia dostępu.

Narzędzia

W trakcie Analizy Dostępności Aplikacji Mobilnych będziesz korzystać z narzędzi udostępnianych przez system, w którym przeprowadzisz badanie.

Czytnik ekranu

Najczęściej będziesz używać czytnika ekranu, którym posługują się osoby niewidome. Niektóre pytania z listy wymagają wprost oceny zgodności danego elementu z czytnikiem ekranu.

W systemie iOS czytnik ekranu nazywa się VoiceOver i jest rozwiązaniem zintegrowanym z systemem.

W systemie Android czytnik ekranu to TalkBack, jednak niektórzy producenci wbudowują swoje własne rozwiązania.

Dokumentacja VoiceOver (iOS)

Aby rozpocząć korzystanie z VoiceOver, odsyłamy do oficjalnej dokumentacji, która szczegółowo opisuje pierwsze kroki aktywacji i używania gestów.

• Włączanie VoiceOver i ćwiczenie gestów na iPhonie
• Zmienianie ustawień VoiceOver na iPhonie
• Nauka gestów VoiceOver na iPhonie
• Sterowanie funkcją VoiceOver na iPhonie przy użyciu pokrętła: Pokrętło ma kluczowe znaczenie dla nawigacji z VoiceOver. Pozwala wybrać typ elementu (link, przycisk, nagłówek itp.) jako szybkiej nawigacji (machnięcia palcem w górę/w dół), by przejść do poprzedniego lub kolejnego wybranego na pokrętle elementu np. znaku, słowa, nagłówka itp. Ważne jest, aby zdawać sobie sprawę z jego istnienia i wiedzieć, jak z niego korzystać. O pokrętle funkcji VoiceOver na telefonie iPhone, iPadzie i iPodzie touch.

Wyświetlanie napisów VoiceOver

W iOS masz możliwość aktywacji panelu napisów, który wyświetla komunikaty VoiceOver jako tekst na dole ekranu. Aby to zrobić, wybierz kolejno: Ustawienia > Dostępność > VoiceOver i włącz Panele napisów.

Dokumentacja TalkBack na Androida

TalkBack to wbudowany czytnik ekranu Androida. Aby korzystać z większej liczby opcji, może być konieczne zainstalowanie dodatkowej aplikacji: Ułatwienia dostępu na Androida, a w przypadku niektórych modeli telefonów może być konieczne pobranie dodatkowego pakietu mowy dla języka polskiego lub innego używanego języka.

Aby rozpocząć korzystanie z TalkBack, odsyłamy do oficjalnej dokumentacji, która szczegółowo opisuje pierwsze kroki aktywacji i używania gestów.

• włączanie i wyłączanie TalkBack.
• ustawienia TalkBack.
• korzystanie z gestów TalkBack.
• korzystanie z menu TalkBack i elementów sterowania czytaniem: sterowanie czytaniem to funkcja podobna do pokrętła VoiceOver, która umożliwia wybieranie typów elementów (łącza, przyciski, nagłówki itp.), by przejść do poprzedniego lub kolejnego wybranego elementu.

Wyświetlanie napisów TalkBack

W TalkBack możesz włączyć ustawienie, które wyświetla komunikaty TalkBack jako tekst u dołu ekranu. Aby to zrobić, wybierz kolejno: Ustawienia > Ułatwienia dostępu > TalkBack > Ustawienia > Ustawienia zaawansowane > Ustawienia programisty i włącz Pokaż urządzenie wyjściowe mowy.

Ścieżka do tego ustawienia TalkBack może różnić się w zależności od modelu telefonu lub wersji systemu.

Klawiatura zewnętrzna

Niektórzy użytkownicy z niepełnosprawnością rąk do obsługi urządzenia mogą używać zewnętrznej klawiatury lub innego urządzenia do sterowania urządzeniem mobilnym.

Aby przetestować kryteria, które dotyczą korzystania z aplikacji z klawiaturą (lub innym rozwiązaniem) konieczne będzie podłączenie jej do urządzenia i odpowiednia konfiguracja.

iOS

Aby sterować terminalem przy pomocy klawiatury zewnętrznej, wybierz kolejno: Ustawienia > Dostępność > Klawiatury i włącz Pełny dostęp z klawiatury.

Jeśli korzystasz z urządzenia zewnętrznego, możesz określić styl fokusu:

• automatyczne ukrycie po określonym czasie;
• zwiększenie rozmiaru fokusu;
• zwiększenie kontrastu;
• wybranie koloru.

Android

Aby korzystać z klawiatury zewnętrznej w systemie Android trzeba skorzystać z aplikacji (dostępnej w urządzeniu z tym systemem) Switch Access (Przełącznik uniwersalny). Ścieżka do aplikacji oraz nazewnictwo funkcjonalności może różnić się w zależności od modelu telefonu lub wersji systemu.

Przewodnik konfiguracji pomaga skonfigurować klawiaturę zewnętrzną krok po kroku poprzez ustawianie przełączników. Aby to zrobić, wybierz kolejno: Preferencje > Dostępność > Switch Access > Ustawienia > Przewodnik po konfiguracji.

W tym miejscu przypisz klawisze dwóm działaniom — przemieszczaniu kursora po ekranie (przypisz przycisk TAB) i uruchomieniu działania (przypisz klawisz Enter).

Gdy zakończysz pierwszy krok konfiguracji (z Przewodnikiem konfiguracji / Samouczkiem) skonfiguruj inne klawisze nawigacyjne:

• Switch Access > Ustawienia > Przypisz przełączniki do wyszukiwania : powiąż ustawienie Przełącz do poprzedniej opcji z klawiszem lub kombinacją klawiszy (zalecamy Shift + Tab)
• Switch Access > Parametry > Przypisz przełączniki do akcji : powiąż parametr Return z klawiszem lub kombinacją klawiszy (zalecamy ESC)

Aplikacje wspierające testy

iOS (macOS)

Niektóre pytania listy kontrolnej DC aplikacji mobilnych wymagają dodatkowych testów (nie tylko za pomocą czytnika ekranu).

Jeśli jesteś twórcą oprogramowania, to możesz podłączyć urządzenie iOS do komputera z systemem macOS możesz również w aplikacji Xcode symulować środowisko iOS. By zbadać dostępność tworzonej aplikacji możesz skorzystać z aplikacji Accessibility Inspector w oprogramowaniu Xcode używanym do tworzenia aplikacji mobilnych. To narzędzie jest przydatne do realizacji niektórych testów.Aby go aktywować, uruchom Xcode, i wybierz kolejno Xcode > Open Developer Tool > Accessibility Inspector.

Android

Wykonanie niektórych testów na Androidzie może wymagać instalacji dodatkowych aplikacji.

• ułatwienia dostępu na Androida: aplikacja na Androida między innymi do dodawania opcji i gestów do czytnika ekranu TalkBack.
• Accessibility Scanner: aplikacja na Androida do przeprowadzania automatycznych testów dla określonych kryteriów. Po zainstalowaniu wybierz kolejno Ustawienia > Dostępność > Zainstalowane usługi > Skaner ułatwień dostępu.

iOS i Android

• Color Contrast Analyzer (CCA): narzędzie do oceny kontrastu na komputerach zarówno z systemem macOS jak i Windows. Wymaga przesłania zrzutu ekranu z urządzenia mobilnego na komputer.

Przesłanie nagrania z ekranu

Przesłanie nagrania z ekranu z urządzenia mobilnego na komputer pozwala łatwiej przeprowadzić niektóre testy, takie jak badanie kontrastu. Nagrania z ekranu mogą również uzupełnić raport z badania.

iOS

Przesłanie nagrania z ekranu na komputer z systemem macOS

1. Podłącz terminal iOS do komputera z systemem macOS za pomocą kabla USB.
2. Otwórz oprogramowanie QuickTime i w menu Plik wybierz Nowe nagranie wideo.
3. Otworzy się okno w którym zmodyfikuj źródło obrazu: wybierz swoje podłączone urządzenie mobilne.
4. Ekran urządzenia mobilnego wyświetla się na komputerze.

Przesłanie nagrania z ekranu na komputer z systemem Windows

Jest wiele programów (darmowych lub płatnych) do przesyłania strumieniowego urządzenia z systemem iOS na komputer z systemem Windows.

Android

Jest aplikacja typu open source, która umożliwia przesyłanie strumieniowe widoku ekranu aplikacji na Androida do systemów Windows i macOS: SCRCPY.

Jego instalacja w środowisku macOS może wymagać pewnej wiedzy technicznej, natomiast w systemie Windows działa jak standardowa aplikacja.

Zrzuty ekranu

Jeśli transmisja nagrań z ekranu urządzeń mobilnych na ekran komputera jest niemożliwa, można przesłać zrzuty ekranu z urządzenia mobilnego do komputera.

• Wykonywanie zrzutu ekranu lub nagrywanie ekranu na urządzeniu z Androidem
• Tworzenie zrzutów ekranu na telefonie iPhone